काठमाडौं । प्रतिपक्षी दलहरु कांग्रेस र राष्ट्रिय जनता पार्टी राजपाले मोर्चाबन्दी गर्ने भएका छन् । रुष्ट बनेका यी दुई दलले सरकारका पाँच वटा कामलाई गलत मानेका छन् । उनीहरुले संसदीय व्यवस्था विपरित सरकारले विपक्षी दलहरुलाई पेल्ने नीति लिएको उनीहरुको आरोप छ ।

संविधानको भावना विपरित हिडेको, संघीयतामा उदासिन, राष्ट्रियता कमजोर पारेको जस्ता आरोप उनीहरुको छ । सरकार र प्रतिपक्षी दलहरुको दूरी बढ्दै गएको छ । संसदीय अभ्यासमा सत्ता पक्ष र प्रतिपक्षको भूमिका आ–आफ्नै हुनुपर्छ । तर, सरकार विपक्षीलाई पेल्ने नीतिमा पुगेको निष्कर्ष निकालेका कांग्रेस र राजपा कार्यगत एकतामा अग्रसर बनेका छन् । उनीहरुले सरकार विरुद्ध मूलतः पाँच वटा आरोप लगाएका छन् ।

• –सरकारले काम गर्ने शैली संवैधानिक मर्म विपरीत
• –अधिनायकवादी बाटोमा अग्रसर
• –संघीय व्यवस्थाप्रति उदासिन
• –राष्ट्रियतामा कमजोर प्रस्तुती
• –संविधान विपरित विधेयक ल्याएको

कांग्रेस–राजपाले मानव अधिकार विधेयक, मिडिया काउन्सिल विधेयक, सूचनाको हक सम्बन्धी विधेयकमा विरोध जनाउँदै आएका छन् । योसँगै नियमित संसदीय प्रक्रियामा पनि छलफल नगर्ने गरेको उनीहरुको आक्रोश छ । हालै प्रतिनिधिसभाको बैठक सूचना टाँसेर स्थगित गर्नुलाई दुई दलले राजनीतिक मुद्दा बनाएका छन् ।

बाढी÷पहिरोको विपत्तिमा संसदको छलफल अनिवार्य हुनुपर्ने बताएका उनीहरु संसद स्थगित हुँदा आक्रोशित बने । राजनीतिक संस्कारका लागि दबाब दिन कार्यगत एकता आवश्यक भएको उनीहरुको तर्क छ ।

जानकारहरुले पनि दुई दलको कार्यगत एकतालाई स्वभाविक मानेका छन् । दुईतिहाइको सरकारको गलत काममा प्रतिवाद गर्न विपक्षीहरु एक ठाउँमा उभिनुपर्ने राजनीतिक विष्लेषकहरुको तर्क छ । तर, यो रचनात्मक हुनुपर्ने उनीहरुको सुझाव छ ।

यस अघि कांग्रेससँग अन्य साना दलले पनि कार्यगत एकताको प्रयास गरेका थिए । सरकारमै रहेको समाजवादी पार्टीलाई समेत सरकार छाडेर आउन राजपाले आग्रह गर्दै आएको छ ।

धुलिखेल । शहरी विकास मन्त्री मोहम्मद इस्तियाक राईले प्रदेश सरकार र स्थानीय तहले संघीयताको अध्यास गर्दा संविधानको गलत व्याख्या गर्न नहुने बताउनुभएको छ । नगरपालिका संघले बुधवार धुलिखेलमा आयोजना गरेको कार्यशाला गोष्ठीलाई सम्बोधन गर्दै मन्त्री राईले प्रदेश सरकार र स्थानीय सरकारले संघीयताको अभ्यास गर्दा आफ्नो क्षेत्राधिकारको हेक्का राख्नुपर्ने बताउनुभयो ।

मन्त्री राईले भन्नुभयो, गाँउ–गाँउमा सिंहदरवार पुग्यो, तर सिहदरवारको अधिकार कतै बढी मात्रामा प्रयोग गर्दा जनताले दुःख पाउने अवस्था श्रृजना नहोस भन्नेमा केन्द्र सरकार चिन्तित छ । उहाँले संघियताको अधिकार मिच्ने सरकारको उद्देश्य नभएको स्पष्ट पार्दे प्रदेश र स्थानीय सरकारको अधिकारमा केन्द्र सरकारले कहिलेपनि हस्तक्षेप गर्न नचाहेको स्पष्ट पार्नुभयो ।

केही कानूनको निर्माणपछि तीन तहको सरकारबीच अधिकार बाँडफाँडको बिषय व्यवस्थित हुने भएकाले वर्तमान परिस्थितिलाई स्थानीय सरकारले बुझिदिनुपर्ने मन्त्री राईको भनाइ छ । नगरपालिकाहरुको गुरुयोजना शहरी बिकास मन्त्रालयले नै बनाउने भएकाले यही मन्त्रालयलाई नै सम्पर्क मन्त्रालय बनाउनेतर्फ अग्रह हुन समेत उहाँले सबै स्थानीय सरकारका प्रतिनिधिलाई आग्रह गर्नुभयो ।

नगरपालिकाहरुले बनाएको रणनीतिक कार्ययोजनालाई मन्त्रालयले आत्मसाथ गरेर आगामी दिनमा सहकार्य र समन्वय गरेर अघि बढ्ने मन्त्री राईको भनाइ छ । भोलिसम्म चल्ने कार्यशाली गोष्ठीमा नगरपालिकाहरुको भावी रणनीतिक योजनाबारे छलफल हुनेछ ।

काठमाडौं । काठमाडौं उपत्यकामा साविक हाराहारी नै भित्रदा पनि तरकारी र फलफूलको भाउ अचाक्ली बढेको छ । जसकारण भान्छा महंगिदा उपभोक्ता मारमा परेका छन् । एक साता बीचमा तरकारीको मूल्य ९३ प्रतिशतसम्म बढेको छ ।

खुद्रा बजारमा अधिकांश तरकारीको मूल्य प्रतिकिलो १ सय रुपैयाँ नाघेको छ । जवकी एक साता अघि अधिकांश तरकारीको मूल्य ६५ देखि ७५ रुपैयाँ बीचमा थियो । बाढी–पहिरोलाई बहाना बनाएर बिचौलियाले मौका छोप्दा र सरकारले अनुगमनमा ध्यान नदिँदा उपभोक्तको ढाड सेकिएको हो ।

कुन तरकारीको मूल्य कति ?

बर्खाको बेला तरकारीको सामान्य भाउ बढ्नु स्वाभाविक नै हो । तर, अहिले पानी र बाढीलाई बहाना बनाएर अचाक्ली भाउ बढाइएको छ । निम्न र निम्न मध्यम परिवारलाई त तरकारी किन्न नै धौं–धौं भएको छ ।

बजारमा ह्वात्तै भाउ बढेपनि किसानले पाउने मूल्य भने उस्तै–उस्तै छ । यसले अप्राकृतिक मूल्य बृद्धिमा बिचौलियाको दादागिरी र सरकारको निरिहता प्रष्ट हुन्छ ।

तरकारीमा मात्रै होइन् फलफूलमा समेत चर्को मूल्यबृद्धि गरिएको छ । व्यापारीका अनुसार कारण उही बाढी पहिरो नै हो ।

कुन फलफूलको मूल्य कति ?

वर्षाले गर्दा केही दिन प्रभावित भएपनि पछिल्लो समय साविकअनुसार नै तरकारी भित्रिरहेको छ । किसान र उपभोक्तालाई मारमा पारेर बिचौलियाले बजार कब्जा गर्नु र सरकार रमिते बन्नुको हद यसपटक पनि पार भयो । तर, पनि दैनिक छाक टार्न उपभोक्तामा जति नै महंगो भएपनि तरकारी नकिन्नुको विकल्प छैन । तरकारीकै कारण मध्यम र निम्न मध्यम परिवार सकसमा छन् ।

थोक व्यापारीको दावीअनुसार तरकारीमा अचाक्ली भाउ बढ्नुमा दुईवटा कारण छ । पहिलो ः विषादी परीक्षणको ‘हल्ला’पछि भारतबाट कम भित्रनु । र, दोस्रो ः बाढीका कारण तराईको उत्पादन नआउनु । तर, तथ्यले भने व्यापारीको दुवै दावी गलत भन्छ ।

बढी पानी परेको दिन असार २७ गते कम भित्रिए पनि ३ दिनयता तरकारीको आयात सामान्य छ । तर, भाउ छोइनसक्नु ! काठमाडौं उपत्यकाको थोक केन्द्र कालीमाटी तरकारी बजारमा औसतमा दैनिक ८ सय टन तरकारी भित्रिन्छ । असार २९ र ३० गते औसतभन्दा बढी र असार ३१ गते औसतभन्दा १ सय टन कम भित्रिएको छ ।

कुन दिन कति तरकारी भित्रियो ?

कालिमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिकाअनुसार पूर्वी तराईका जिल्ला, काठमाडौं आसपासका जिल्ला र भारतबाट उपत्यकामा तरकारी भित्रिन्छ । त्यसको केन्द्र कालिमाटी नै हो । तथ्यांकले साविकअनुसार नै देखाए पनि कम भित्रिएको भन्दै व्यापारी उपभोक्ताको माग धान्न नै हम्मे–हम्मे रहेको दावी गर्छन । तर, बजारमा तरकारीको अभाव भने छैन ।

कालीमाटी, बल्खु, टुकुचालगायत थोक केन्द्रबाट खरिद गरिएको तरकारीको मूल्य खुद्रा व्यापारीले ठाउँपिच्छे फरक–फरक लिँदा उपभोक्ता थप मारमा परेका हुन् । उता, कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समिति भने असार÷साउनको समयमा हरियो तरकारीको मूल्य बढ्नु स्वभाविक रहेको बताउँछ । कतिसम्मको बृद्धिलाई स्वभाविक र कतिसम्मलाई अस्वभाविक भन्ने उत्तर चाहीँ उसँग पनि छैन ।

बर्खा मौसममा उत्पादन कम हुने र त्यही मौका छोपेर किसानले उच्च मूल्य खोज्ने गरेकोले पनि तरकारी र फलफूलको मूल्य बढि हुने उपनिर्देशक श्रेष्ठको तर्क छ । तर, किसानले भने श्रेष्ठले भनेजस्तो मूल्य लिएका छैनन् । कृषि उत्पादन र कृषि क्षेत्रको नियामक निकाय कृषि मन्त्रालय र मन्त्रालयअन्तर्गत रहेका विभाग हुन् । यी निकायले प्रभावकारी रूपमा अनुगमन र नियन्त्रण नगर्दा तरकारीमा उपभोक्ता नराम्रोसँग ठगिएका हुन् ।

मूल्यको विश्लेषण गर्ने काम उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयअन्तर्गत रहेको वाणिज्य, आपूर्ति तथा उपभोक्ता संरक्षण विभागको हो । विभागले पनि प्रभावकारी रूपमा काम गरेको छैन । विभागले छिटफुट रूपमा कालीमाटी र बल्खु बजारमा अनुगमन गरे पनि व्यवसायीलाई कानूनी दायरामा ल्याउन सकेको छैन ।सरकारले खुद्रा तरकारी पसलमा अनुगमनको सुरुवात नै नगरेका कारण पनि व्यापारीको मनोमानी बढ्दा उपभोक्ता संधै निरिह हुनु परिरहेको हो ।

ओखलढुंगा । छोरी जन्मिदा अझै पनि सशंकित हुने समाज यथावत छ । छोराको चाहनामा बहु–विवाह गर्नेदेखि शहरी क्षेत्रमा नजन्मिंदै भ्रुण हत्या गर्ने प्रवृत्ति छ । तर, ओखलढुंगाको सिद्धिचरण नगरपालिका यो विषयमा अलिक फरक छ ।

ओखलढुंगाको सिद्धिचरण नगरपालिकाले दुइमात्र छोरी जन्माएका दम्पतीलाई सम्मान मात्र नभई अन्यलाई पनि प्रेरित गर्ने सराहनीय काम गरेको छ ।

समाजका बेथिति र बिसंगति परिवर्तन गर्ने भनेको दृष्टिकोणले हो । कुनै नियममा बाँधेर भन्दा पनि सामाजको सोच बदल्ने हैसियत सामाजिक मूल्य मान्यताका आधारमा नै हुनेगर्दछ । यही सामाजिक चरित्र परिवर्तन गर्न ओखलढुंगाको सिद्धिचरण नगरपालिकाले प्रशंसनीय काम गरेको छ ।

नगरपालिकाले १२ वटा वडामा छोरी मात्र भएका ३० जोडी दम्पत्तीलाई सम्मान गरेर छोरीको महत्व मात्र नभई समाजको हेर्ने दृष्टिकोणमा परिवर्तनको संकेत दिएको छ । नगरपालिकाले हरेक दम्पतीलाई ५ हजार नगद सहित दोसल्ला ओढाएर सम्मान ग¥यो ।

समाजमा रहेको छोरा र छोरीबीचको भेदभावलाई चिर्दै दुई सन्तान ईश्वरको बरदान भन्ने अभिप्रायका साथ दुईजना छोरीमात्र जन्मिएर परिवारको रहर पूरा गरेका अबिभावकलाई सम्मान गरेको छ । छोरी जन्माएको परिवार भनेर अपहेलित हुने दम्पत्तिहरु नगरपालिकाबाट सम्मान पाउँदा हर्षविभोर छन् । पितृसतात्मक सोचबाट ग्रसित समाजमा यस किसिमको कार्यक्रमले छोरी पाउँदा गर्व महसुस गर्न थाले्का छन् ।

नगरपालिकाको यो उदाहरणीय कामको यतिबेला ओखलढुंगामा निकै चर्चा छ । छोरा र छोरीमा हेर्ने दृष्टिकोण देखि गर्ने व्यवहारसम्मका लागि गतिलो सन्देश नगरपालिकाले दिएको छ । सुन्दर समाज निर्माणका लागि पहिले भेदभाव अन्त्य हुनुपर्ने भन्दै लागिपरेको नगरपालिका यो निर्णय अहिलेसम्मकै ठूलो र गर्व गर्न लायक निर्णय भएको महसुस गर्छ ।

सिद्धिचरण नगरपालिकाले गत वर्षको नीति तथा कार्यक्रममा नै दुईछोरीमात्र जन्माएर स्थायी रुपमै बध्याकरण गरेका दम्पतीलाई प्रोत्साहान स्वरुप सम्मान गर्ने निति अगाडि सारेको थियो । सोही नीति अनुसार नगरपालिकाले ३० जोडी दम्पत्तिलाई सम्मान गरेर स्थानीय तहको महसुस र समाजप्रति उत्तरदायी भूमिका निर्वाह गरेकोमा स्थानीय पनि खुसी छन् ।

काठमाडौं । आर्थिक वर्ष २०७६/७७ आजबाट सुरु भएको छ । साउन एक गते नयाँ आर्थिक वर्ष सुरु हुने गर्दछ । ८ दशमलव ५ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धि गर्ने लक्ष्य सहित आएको बजेट कार्यान्वयनका चुनौती पनि उस्तै छ । यस वर्षको बजेटले विभिन्न वस्तुको आयातमा राजश्व बढाएको छ । त्यस्तै कर्मचारीको तलब समेत बढाएको छ । यसबाट बजारमा मूल्यवृद्धि हुने कतिपयको ठम्याई छ ।

१५ खर्ब ३२ अर्ब ९६ करोड ७१ लाख रुपैयाँको बजेट बुधबारबाट कार्यान्वयनमा आएको छ । यो वर्षको बजेटले आयात हुने बस्तुको भन्सार दर बढाएको छ । त्यस्तै, आयकर ऐन, २०७६ पनि साउन १ गते देखि लागु भएको छ । ऐन मार्फत कृषि उपज आयातमा अग्रिम आयकरको दायरालाई फराकिलो पारिएको छ ।

आयकर ऐनको व्यवस्थाः

• – पिठो, आलु, प्याज, तरकारी, चामल, कनिका, फापर, दूध, उखु, अण्डालगायत वस्तु आयातमा भन्सार विन्दुबाटै ५ प्रतिशत अग्रिम कर ।
• –कवाडी तथा पत्रुको व्यवसाय भ्याटमा दर्ता हुनु पर्नेछ ।
• –दश लाखभन्दा बढीको कर चेक, ड्राफ्ट वा विद्युतीय माध्यमद्वारा भुक्तानी गर्नुपर्ने ।
• –मदिरा, वाइन, हेल्थ क्लब, डिस्को थेक, मसाज थेरापी, मोटर पार्टस, विद्युतीय सफ्टवेयर, भन्सार एजेन्ट, खेलौना व्यवसायमा ५ प्रतिशत अग्रिम कर लाग्ने ।
• –शैक्षिक तथा कानूनी परामर्श, लेखा तथा लेखापरीक्षण सेवा भ्याटमा आउनुपर्ने ।

आयकर छुटको सिमा बढाएको छ । व्यक्तिगत ४ लाख रुपैयाँ र विवाहितको हकमा ५० हजार रुपैयाँ बढी सम्मको आम्दानीमा १ प्रतिशत आयकर लाग्ने व्यवस्था गरेको छ ।

कति कमाउनेले कति कर तिर्नुपर्छ ?

कम्पनीले खरिद गर्ने शेयरको कर ७ प्रतिशतबाट घटाएर ५ प्रतिशत कायम गरेको छ । त्यस्तै तलबका लागि प्यान नम्बर अनिवार्य गरेको छ । सामाजिक सुरक्षातर्फ वृद्धभत्ता र अशक्त, अपांगता भएका, एकल महिला, लोपोन्मुख, आदिवासी र जनजाति समेतले पाउने भत्तासमेत १ हजार रुपैयाँले वृद्धि भएको छ ।

काठमाडौं । काठमाडौं उपत्यकाको २३ ठाउँमा ट्राफिक लाइट छ । तर, अधिकांश चल्दैनन् । भएका जेब्राक्रसिङ पनि मेटिएका छन् । जसका कारण ट्राफिक व्यवस्थापन चुनौतिपूर्ण छ । लाइट भएको ठाउँमा समेत प्रहरीले हातको इशारामा सवारी व्यवस्थापन गरिरहेको दृश्यले ‘स्मार्ट सिटी’को नारालाई गिज्याए झैं लाग्छ ।

सडक व्यवस्था विभागले आर्थिक वर्ष २०७४/७५ मा ट्राफिक लाइट मर्मतको लागि १५ लाख रुपैयाँ खर्च ग-यो । यस्तै, आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ मा नयाँ जडान तथा मर्मतका लागि १ करोड खर्च भयो । तर, काठमाडौं उपत्यकामा जडित अधिकांश लाईटले अहिले काम गर्दैन ।

काठमाडौंको थापाथली, त्रिपुरेशवर, कालीमाटी, सिंहदरबार, घण्टाघर लगायतका क्षेत्रमा ट्राफिक लाइटको अस्तित्व छ । तर, यि ठाउँमा प्रहरीको इशाराले नै ट्राफिक व्यवस्थापन गर्छन् । एकातिर ट्राफिक लाइट छैन, अर्कातिर भएको जेब्राकस पनि मेटिदा सडक वारपार गर्न यात्रुलाई हम्मे–हम्मे पर्छ । जेब्रा क्रसिङ स्पष्ट नदेखिदा दुर्घटनाको संभावना पनि उच्च छ ।

स्पष्ट नदेखिने जेब्राक्रसिङका कारण पनि ट्राफिक व्यवस्थापनमा चुनौती थपिएको छ । जसको मार ट्राफिक प्रहरीले मात्र होइन पैदल यात्रु र सवारी चालकले पनि खेपिरहेका छन् ।
यातायात व्यवस्था विभागले निर्धारण गरेको मुख्य सडकका ४ सय २४ स्थानमा जेब्राक्रसिङ छ । ट्राफिक लाइट र जेब्राक्रसिङको अभावमा यात्रुले कहिलेसम्म त्रास खेपिरहनु पर्ने हो भन्ने जवाफ न प्रहरीसँग छ, न विभागसँग ।

• रबिना बोहरा

बागलुङ, १ साउन । बागलुङमा आर्थिक बर्ष ०७५÷७६ मा एक अर्व २२ करोड भन्दा बढी रकम फ्रिज भएको छ । कोष तथा लेखा नियन्त्रण कार्यालय बागलुङका अनुसार जिल्लामा रहेका झण्डै ५० वटा सरकारी कार्यालयबाट विकास तथा चालु खर्चको कुल एक अर्व २२ करोड १५ लाख २८ हजार एक सय ८६ रुपैँया फ्रिज भएको हो । गत आ.व ०७४/७५ मा पुँजीगत बजेटको ११ प्रतिशत र चालुखर्चको ८ प्रतिशत गरी ७२ करोड बढी रकम फिर्ता गएको थियो ।

आ.व ०७५/७६ मा प्रदेश योजनामा पुँजीगत तर्फ ३५ प्रतिशत, चालुखर्चको २० प्रतिशत रकम र केन्द्रिय योजनामा पुँजीगत तर्फको ३४ प्रतिशत, चालुखर्चको ६ प्रतिशत रकम खर्च हुन सकेन । जसमा केन्द्रिय योजनाको ७६ करोड ८० लाख ८० हजार ८ सय ९२ रुपैँया र प्रदेश सरकारबाट आएको ४५ करोड ३४ लाख ४७ हजार २ सय ९३ रुपैँया फ्रिज भएको कोष तथा लेखा नियन्त्रण कार्यालयले जनाएको छ । संघिय संरचनापछिको अन्यौलता, अख्तियारी ढिलो प्राप्त हुनु, स्थानीय तहमा काम गर्ने कर्मचारीको अभावले गर्दा यस पटक बजेट कम खर्च भएको देखिएको कोष तथा लेखा नियन्त्रण कार्यालय बागलुङका प्रमुख केशवराज ढकालले बताउनुभयो ।

केन्द्रिय सरकारबाट बागलुङको विकासका लागि प्राप्त भएको एक अर्व ३० करोड ५१ लाख ६६ हजार रुपैँयामा जम्मा ८४ करोड ८० लाख ६१ हजार ७ सय ६२ रुपैँया खर्च भएको छ भने चालुखर्च तर्फ आएको ५ अर्व ३ करोड ३३ लाख ७९ हजार रुपैँयामा ४ अर्व ७२ करोड २४ लाख २ हजार भन्दा बढी खर्च भएको हो । केन्द्रिय योजनामा सबैभन्दा कम नयाँ शहर आयोजना बुर्तिबाङको बजेट खर्च भएको छ । यसमा पुँजीगत खर्चका लागि आएको १० करोड ११ लाख रुपैँयामा जम्मा २४ लाख ४२ हजार ७ सय रुपैँया गर्दा २.४१ प्रतिशत मात्रै काम भएको देखिएको छ । सबैभन्दा बढी बजेट भने राष्ट्रिय पुनःनिर्माण प्राधिकरण जिल्ला आयोजना कार्यान्वयन ईकाईले ९६ प्रतिशत खर्च गरेको छ ।

यसमा पुँजीगततर्फ ३१ करोड ८२ लाख २९ हजार रुपैँयामा ३० करोड ६३ लाख ९३ हजार रुपैँया र चालुखर्चको २५ करोड ९३ लाख ३७ हजारमा २० करोड ४८ लाख ७३ हजार खर्च भएको हो । योजनाको सम्झौता ढिलो हुनु र सम्झौता अनुसार समयमै काम गर्न नसक्दा पनि वर्षेनी जिल्लाको बजेट फ्रिज हुने गरेको देखिएको छ । यस्तैगरी प्रदेश सरकारबाट विकास खर्चका लागि प्राप्त भएको कुल १ अर्व १५ करोड ७३ लाख ८३ हजार ९ सय ८५ रुपैँयामा जम्मा ७५ करोड २१ लाख ९ हजार ४ सय ३७ रुपैँया खर्च भएको भएको छ । यसको चालुखर्चका लागि आएको ४४ करोड २५ लाख २१ हजार १ सय ६८ रुपैँया मध्य ३९ करोड ४३ लाख ४८ हजार ४ सय २२ रुपैँया खर्च भएको छ ।

प्रदेश योजनामा पुँजीगत तर्फ सबैभन्दा बढी भेटेनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्रले ९५ प्रतिशत, खानेपानी तथा सरसफाई डिभिजन कार्यालयले ८० प्रतिशत खर्च गरेका छन् भने सबैभन्दा कम सडक डिभिजन कार्यालयले ४ प्रतिशत, घरेलु तथा साना उद्योग विकास समितिले ७ प्रतिशत मात्रै खर्च गरेका छन् । आर्थिक वर्षको अन्त्यतिर थप बजेट निकासा भएर आउँदा प्रभावकारी रुपमा विकास निर्माणका गतिविधि सञ्चालन गर्न समस्या हुने गरेको छ ।

• देवराज पन्त,

हेटौंडा । हेटौंडाका पत्रकार बलराम पुडासैनीलाई आफ्नो विरुद्ध समाचार लेखेकै भन्दै धम्की दिने मकवानपुरगढी वडा नम्बर ३ का रामप्रसाद घिमिरेलाई मकवानपुर प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएको छ । मकवानपुरगढी गाउँपालिका वडा नम्बर ३ मा एक महिना अघि निर्माण सम्पन्न गरिएको स्ल्याब ढलान काम नलाग्ने गरी भत्किएको थियो ।

सोही विषयमा समाचार प्रकाशन गरेको भन्दै निर्माण उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष घिमिरेले मकवानपुरबाट प्रकाशित हुने ‘तु खबर डट कम’का समाचार प्रमुख बलराम पुडासैनीलाई फोनमार्फत अश्लिल शब्दको प्रयोग गर्दै धम्की दिएका थिए ।

यसरी धम्की दिएपछि पुडासैनीले स–प्रमाण जिल्ला प्रहरी कार्यालय मकवानपुरमा आज (बुधबार)जाहेरी दिएका छन् । जाहेरीको आधारमा घिमिरेलाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिई कानूनी कार्वाहीका लागि हिरासतमा राखिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रवक्ता डिएसपी यज्ञप्रसाद भट्टराईले जानकारी दिएका छन् ।

३ नम्बर प्रदेश सरकारको अनुदान सहयोगमा गढी गाउँपालिका वडा नम्बर ३ मा ५० लाखको लागतमा केही समयअघि निर्माण भएको स्ल्याब ढलान निर्माणमा लापरवाही गरेको, कमसल सामग्री प्रयोग गरिएकाले विभिन्न स्थानमा भाँसिएर सवारी साधनसमेत चल्न नसक्ने अवस्थामा छ । यस विषयमा ‘तु खबर डट कम’ले हिजो समाचार प्रकाशन गरेको थियो ।

सञ्चार गृहले सम्बन्धित उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष घिमिरे र सो गाउँपालिकाका अध्यक्ष विदुर हुमागाईसँग सो निर्माणका विषयमा प्रतिक्रिया उल्लेख गर्दै सन्तुलन कायम गरेता पनि सञ्चारकर्मी पुडासैनीलाई धम्की दिएका थिए ।

यस विषयमा पत्रकार महासंघ मकवानपुरले सञ्चाकर्मीलाई धम्की दिनु निन्दनीय भएको र दोषी उपर कानूनी कार्वाहीको माग गर्दै विज्ञप्ति समेत प्रकाशन गरेको छ ।

पछिल्लो समय नेपालमा समाचार प्रकाशन, प्रसारण गरेकै आधारमा सञ्चाकर्मीहरु माथि विभिन्न आक्रमण तथा धम्की दिने क्रम बढिरहेको छ । भर्खरै जिल्ला प्रशासनले १० दिनको म्याद थप गरेर थुनामा राख्न प्रहरीलाई आदेश दिएको छ ।

काठमाडौँ। करेला तितो हुन्छ तर धेरैको जीव्रोमा गडेको हुन्छ । कतिपयको लागि करेला राम्रो चिज हो तर कतिपय बिरामीका लागि करेला विष सरह हुन्छ । त्यसैले तपाइमा यी समस्या छन् भने नखानुहोस् करेला !

गर्भवती महिला – यदि तपाइ गर्भवती हुनुहुन्छ भने भुलेर पनि सखानुहोस् यसले गर्भ तुहिने सम्भावना हुन्छ । यसले गर्भवती महिलाको स्वास्थ्यमा असर पुर्याउछ ।

फर्टिलिटि बिरामी – फर्टिलिटिको औषधि सेवन गरिरहनुभएको छ भने करेलाको प्रयोगले फर्टिलिटि सम्बन्धि औषधिको प्रयोलाइ कम गर्छ र रोगको माधा बढ्दै जान्छ ।

पायल्स रोगी – यदि तपाइमा पायल्सको समस्या छ भने तिते करेला नखानुहोस् किनकि यसले पायल्सको समस्यालाइ थप बल्झाउन मदत गर्छ ।

सल्यक्रिया गरेकाहरू – सल्यक्रिया गरेपछि पनि तिते करेलाको प्रयोग गर्नु हुँदैन् यस्तो अवस्थामा करेलाको प्रयोगले रगतमा सुगरको मात्रालार्इ प्रभावित पार्छ र सल्यक्रिया भएको २ हप्ता पछि मात्र करेला प्रयोग गर्न चिकित्सकले सल्लाह दिएका छन् ।

कलेजो समस्या – कलेजो समस्या भएकाहरूले पनि तिते करेलाको प्रयोग गर्नुहुँदैन । यसको अत्याधिक प्रयोगले कलेजोमा इन्जाइम्स बढ्न थाल्छ जसले इन्फेक्सनको समस्या बढाउँछ ।

महिनावारीको समस्या – यदि तपाइमा महिनावारीको समस्या छ भने बढी करेला खाने बानी आजैबाट छोड्नुहोस् । यो समयमा अत्याधिक रक्तस्राव हुनसक्छ त्यसैले यो समयमा करेला सेवनबाट टाढा बस्नु नै बेस हुन्छ ।

सुगरको समस्या – सुगरको समस्या भएकाहरूले पनि करेला सेवन नगर्नुहोस् यसको सेवनले सुगरको मात्रा सामान्य भन्दा पनि तल झर्न सक्छ । सुगरको मात्रा कम हुनेहरूले कहिलेपनि करेला सेवन नगर्नुहोस् ।

काठमाडाैं । पिनास रोगका मुख्य कारण – रोग प्रतिरोध क्षमतामा कमी, नाकको हडडी बाङ्गो हुने अवस्था, एलर्जी, श्वास नलिको सक्रमण, अनुचित जीवनशैली, अनुचित पाचन एवं पोषण, शरीरमा सञ्चित विषाक्त पदार्थ, मानसिक एवं शारीरिक तनाव आदि ।

पिनासको लक्षण – शिरमा अत्यन्त पीडा, नाक सुख्खा हुनु, श्वासमा दुर्गन्ध, गन्धबोधमा कमी हुनु, निरन्तर रुघा लाग्नु, तातो वाफ र पिप निस्कनु, नाकको भागमा सुन्नीनु, अनुहार वरिपरी सुन्नीएको अनुभव, निरन्तर सिंगान बग्नु ।

पिनासबाट बच्ने उपाय –

तातो झोल पदार्थ प्रशस्त पिउने, तातो र न्यानो खाना खाने, चिसो मौसमबाट बच्ने नाक, शिर र मुहारलाई प्रत्यक्ष चिसोबाट बचाउने, नाक, मुखलाई धुवाा, धूलोबाट बचाउन माक्स प्रयोग गर्ने,दुग्ध पदार्थ अत्यन्त कम खाने

भुटेको, तारेको, चिल्लो तथा चिसो पदार्थ नखाने, नियमित प्राणयाम तथा व्यायाम गर्ने, अत्तर तथा सुगन्धीत वस्तुको ज्यादा प्रयोग नगर्ने,धूम्रपान त्याग्ने

तुलसी एवं बेसार पानी पिउने र बाफ लिने, उपयोगी जडिबुटीहरु, बेसार, मोथे, अदुवा, करञ्ज, हिङ्ग, देवदारु, दाडिम, दुवो, केशर, यष्टिमधु, पिप्पली

खान र गर्न हुने कुरा

पसिना निकाल्नु, पुरानो जौ, शाली चामल, मुग, गहतको रस, लसुन, हल्का भोजन पथ्य हुन्छ । उसिनेको खाना मात्र खाने, सिंगान बगिरहेमा तातोपानीमा अदुवा, तुलसी, बेसार पानी पिउने । सुख्खा पिनास भए पानीमा थोरै कागतीको रस मिलाएर पनि पिउन सकिन्छ ।

खान र गर्न नहुने कुरा

दही, दूध, माछा, मासु, अण्डा, पीरो, अमिलो अचार, चिल्लो, चिसो खानेकुरा, बार्नुपर्दछ । नाकबाट रगत बगेमा वा पिनासले गर्दा नाथ्री फुटेमा बढी तातो र बढी मसालादार खानेकुरा खानहुादैन । त्यस्तै मासको दाल, तामा, फर्सी, गोलभेंडा, पिंडालु, मुला, करेला, बकुल्ला र तोरीको साग पनि खानुहुदैंन ।

घरेलु उपचार

बेसार, अदुवा, धनियाा, पिप्पली बराबर भुट्ने र मसालाको रुपमा तरकारी वा सुपको रुपमा प्रयोग गर्ने

चिसो हावा, चिसो खाना, मसालादार खानाबाट बच्ने
सधैं तातो पिउने वा खाने र श्वास संक्रमणबाट बच्ने
नुनपानीले दिनको २(३ पटक कुल्ला गर्ने सिंधे नुन
अदुवा, हरिद्रा आदि तातो पानीसंग पिउने
आयुर्वेद अनुसार बेसार कपडामा बेरेर धुवा सुघ्ने
पटक पटक मनतातो पानी पिउने

पिनासको आयुर्वेदिक उपचार

तेल मालिस – तेलले मालिस गर्दा पिनासको दुःखाईमा अत्यन्त लाभदायक हुन्छ । तेललाई तताएर साइनस क्षेत्र गाला, निधार, कञ्चट, नाकको वरिपरी मालिस साथै तातो पानीको वाफ लिनाले नाक बन्द हुने, पिडा कम हुन्छ ।

स्टिम थेरापी – औषधीय स्टिममा सास लिनुपर्ने पिनासका लागि लाभदायक हुन्छ । यसका साथै तातो पानीमा अदुवा, बेसार अलिकति मिसाएर वाफ लिएर पनि नाकसम्बन्धि सबै समस्या ठिक हुन्छ । एउटा भााडोमा तातोपानी राखी टाउकोमा कपडाले ढाकेर दिनमा एक पटक वाफ लिन सकिन्छ ।

योग र प्राणयाम

रक्त एवं मस्तिष्कमा अक्सिजन प्रवाहको लागि गरिने श्वास प्रश्वासको लाभदायक व्यायाम प्राणायाम हो । तसर्थ पिनासका लागि प्राणायाम अत्यन्त लाभदायक मानिन्छ । बिहान खाली पेटमा प्राणायाम, व्यायाम गर्नाले नासागत सम्पूर्ण नासागत रोगहरु नाष्ट हुन्छ ।

उपयोगी प्राणयाम – कपालभााती प्राणायाम, भस्त्रिका , अनुलोम विलोम ।

• तारा आचार्य

विराटनगर ३० असाढ । केही समय देखी लगातार भएको बर्षाको कारण कोशी अञ्चल अस्पतालमा सर्पको टोकाइका विरामीहरुको संख्यामा बृद्धि भएको छ । लामो समय सम्म बर्षा भएका कारण सर्पको टोकाईका विरामीहरुको चाप बढेको कारण कोशी अञ्चल अस्पतालको आकस्मिक कक्षमा विरामीहरुलाई झ्यालमा राखेर पनि उपचार गर्नुपरेको छ ।

सो अस्पतालको आकस्मिक कक्षमा दैनिक १५ जना सम्म सर्पले टोकेका विरामीहरु आउने गरेको आकस्मिक सेवाका सिनियर अहेव रघुनन्दन अधिकारीले जानकारी दिनु भयो । रघुनन्दन अधिकारी, आकस्मिक सेवा, कोशी अंचल अस्पताल ।

राती हिड्दा सतर्क भएर हिड्ने र कुनै पनि किराले टोक्दा छिटो भन्दा छिटो अस्पताल ल्याउन चिकित्सकहरुले आग्रह गरेका छन् । सर्पले टोकेको विरामीलाई अझै पनि झारफुक गराउने प्रवृत्ति रहेकोले तत्काल अस्पताल ल्याउने अधिकारीले सल्लाह दिने भएको छ ।

सर्पले टोकेको विरामीलाई समयमा अस्पताल ल्याउन सके जस्तो सुकै सर्पले टोकेको भए पनि बचाउन सकिने आकस्मिक सेवाका अधिकारीले वताउनु भयो । सो अस्पतालमा बर्षा संगै भाईरल ज्वरो , निमुनिया र झाडापखालाका विरामीहरु पनि बढ्न थालेका छन् । विरामीहरुलाई सरसफाई गर्ने बासी खाना नखाने उमालेको पानी खाने र सफा भएर बस्न चिकित्सकहरुले सल्लाह दिएका छन् ।

काठमाडौं । सरकारले अस्वस्थ सरकारी कर्मचारीलाई अनिवार्य अवकाश दिने भएको छ । ‘संघीय निजामती सेवाको गठन, संचालन र सेवाको सर्त सम्बन्धमा व्यवस्था गर्न बनेको विधेयक’ मा छलफल गर्दै सरकारले अस्वस्थ कर्मचारीलाई ७ वर्षको सेवा, सुविधा थप थरी अवकाश दिने भएको हो ।

आज बसेको राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिको बैठकमा विधेयकमाथिको छलफलमा संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्री लालबाबु पण्डितले बहालवाला कर्मचारी शारिरीक तथा मानसिक रुपमा अशक्त भएमो सेवा, सुविधा थप गरी अवकाश दिने कानुनी व्यवस्था गर्न लागिएको जानकारी दिनु भयो ।

सरकारले कार्य क्षेत्रमै शारीरिक तथा मानसिक रुपमा अशक्त भएका कर्मचारीलाई निःशुल्क स्वास्थ्य विमाको व्यवस्था पनि गरेको छ । उनीहरुको अवस्थालाई हेरेर मन्त्रीपरिषद बैठकले पनि विशेष व्यवस्था गर्ने प्रावधान पनि विधेयकमा समावेश गरिएको उहाँको भनाइ थियो ।

सरकारले विधेयकमा राखेको व्यवस्थामा सत्तापक्ष र प्रतिपक्ष सांसदले सहमति जनाएका थिए । विधेयकले कर्मचारीको काम गर्ने मनोबल बढाउने समेत कांग्रेस सांसदहरुको भनाइ थियो ।

एजेन्सी । भारतको मुम्बई शहरमा दशकौं पुरानो भवन भत्किँदा १४ जनाको मृत्यु भएको छ । मुम्बईको डोनग्री क्षेत्रमा अविरल वर्षासँगै केशरभाई भवन भत्किएको थियो ।

वर्षाका भवनको संरचना कमजोर हुँदै गएको र उचित मर्मत नहुँदा सो घटना भएको हुन सक्ने अनुमान अधिकारीहरुले गरेका छन् । महाराष्ट्रका मुख्य मन्त्री देवेन्द्र फर्णाडवेसले घटना प्रति दुस्ख जनाउँदै मृतकको परिवारलाई राज्य को तर्फबाट ५० लाख भारतीय रुपैया र घाइतेहरुको सम्पूर्ण खर्च सरकारले बेहोर्दै जनही ५० हजार भारतीय रुपैया दिने घोषणा गरेका छन् । सय वर्ष पुरानो वस्तीमा निर्मित उक्त भवन भित्र करिब ४० जना फसेका बताइएको छ ।

भवन भित्रबाट धेरैलाई उद्धार गरिएपनि अझै घटनास्थलमा प्रहरी र सुरक्षाकर्मीले उद्धार कार्य जारी राखेको जनाएको छ । भवनबाट जीवितै मानिसहरुको उद्धार हुने आशा नरहेको भन्दै अधिकारीहरुले मृतकको संख्या बढ्न सक्ने बताएका छन् । मुम्बईमा १० दिनयता भवन भत्किएको यो दोस्रो घटना हो ।

काठमाडौं । युरोपेली आयोगको अध्यक्ष पदमा जर्मनीकी उर्सुला वॉन डेर लियन निर्वा्चित भएकी छन् । जर्मनीको रक्षामन्त्री रहेकी उनले अब युरोपेली आयोगका अध्यक्ष हुवा क्लाउनड जंकरको कार्यकाल नोभेम्बर १ देखि सकिएपछि जिम्बेवारी लिनेछन् ।

युरोपेली संसदमा मतदानमा कूल सदस्यको आधा भन्दा बढी सदस्यले लेयेनको पक्षमा मतदान गरेका थिए । आयोगले युरोपेली संघ(इयु)को कानुनको मस्यौदा बनाउने, त्यसलाई कार्यान्वयन गराउने र आवश्यक परेमा सदस्य राष्ट्रलाई जरिवाना तिराउने काम समेत गर्दछ । निर्वा्चित भएपछि उनले आफूमाथि गरिएको विश्वास युरोपमाथि गरिएको विश्वास भएको बताइन् ।

उनी युरोपेली आयोगको अध्यक्ष निर्वा्चित हुने पहिलो महिला हुन् । ६० वर्षिया उनले इयुलाई सामाजिक भलाइमा केन्द्रीत गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने जनाएकी छन् ।

एजेन्सी । अमेरिकाको प्रतिनिधिसभाले राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले चार महिला सांसदप्रति गरेको नस्लवादी टिप्पणीविरुद्ध निन्दा प्रस्ताव पारित गरेको छ ।

राष्ट्रपति ट्रम्पको टिप्पणीलाई नस्लवादी भन्दै प्रस्तावमा त्यसले अमेरिकामा त्रास र घृणालाई वैधता दिने बताइएको छ ।

१ सय ८७ सदस्यीय डेमोक्र्याटिक सांसदहरु रहेको अमेरिकी प्रतिनिधिसभाले २ सय ४० मतमा साथ प्रस्ताव पारित गरेको छ । यसको अर्थ सो प्रस्तावको पक्षमा ट्रम्पका रिपब्लिकन पार्टीका सांसदहरुले समेत समर्थन गरेका थिए ।

राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले चार महिला सांसदलाई लक्षित गर्दै ट्विटरमा श्रृद्धलावद्ध रुपमा टिप्पणी गरेका थिए । त्यसमा व्यापाक रुपमा आलोचना भएपछि ट्रम्पले आफू नस्लवादी नभएको दावी गरेका थिए । ट्रम्पले चार सांसदहरुलाई अमेरिका चित्त नबुझे देश छाड्न सक्ने बताएका थिए ।

उनले आफू नस्लवादी नभएको र नहुने बताएका छन् । उनको आफू नस्लवादी नभएको दावी अमेरिकी प्रतिनिधिसभाले सांकेतिक प्रस्ताव पारित गर्ने तयारी शुरु गरेपछि गरेका थिए । सो प्रस्तावको कुनै कानुनी हैसियत भने हुने छैन ।

एजेन्सी । अमेरिकाको प्रतिनिधिसभाले राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले चार महिला सांसद प्रति गरेको नस्लवादी टिप्पणीविरुद्ध निन्दा प्रस्ताव पारित गरेको छ ।

राष्ट्रपति ट्रम्पको टिप्पणीलाई नस्लवादी भन्दै प्रस्तावमा त्यसले अमेरिकामा त्रास र घृणालाई वैधता दिने बताइएको छ । १ सय ८७ सदस्यीय डेमोक्र्याटिक सांसदहरु रहेको अमेरिकी प्रतिनिधिसभाले २ सय ४० मतमा साथ प्रस्ताव पारित गरेको छ ।

यसको अर्थ सो प्रस्तावको पक्षमा ट्रम्पका रिपब्लिकन पार्टीका सांसदहरुले समेत समर्थन गरेका थिए । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले चार महिला सांसदलाई लक्षित गर्दै ट्विटरमा श्रृद्धलावद्ध रुपमा टिप्पणी गरेका थिए ।

त्यसमा व्यापाक रुपमा आलोचना भएपछि ट्रम्पले आफू नस्लवादी नभएको दावी गरेका थिए । ट्रम्पले चार सांसदहरुलाई अमेरिका चित्त नबुझे देश छाड्न सक्ने बताएका थिए । ट्रम्पले आफू नस्लवादी नभएको र नहुने बताएका छन् ।

उनको आफू नस्लवादी नभएको दावी अमेरिकी प्रतिनिधिसभाले सांकेतिक प्रस्ताव पारित गर्ने तयारी शुरु गरेपछि गरेका थिए । सो प्रस्तावको कुनै कानुनी हैसियत भने हुने छैन ।