एजेन्सी । इन्डियन प्रिमियर लिग आईपिएल अन्तर्गत बुधवार राति भएको खेलमा रोयल चैलेन्जर्स बैंगलोरले घरेलु मैदानमा किंग्स इलेवन पंजाबलाई १७ रनले पराजित गरेको छ ।

बैंग्लोरको जितका लागि एबी डिभिलियर्सले शानदार प्रर्दशन गरे । उनले ८२ रनको योगदान दिए भने अर्काे इनिंगमा तीन क्याच गरे । पन्जाबलाई जितका लागि २०३ रनको लक्ष्य थियो तर उस्ले निर्धातिर २० ओभरमा १८५ रन मात्रै बनाउन सक्यो ।

पन्जाबका ओपनर क्रिस गेलले २३, केएल राहुलले ४२, निकोलस पूरनले ४६ र डेविड मिलरले २४ रन बनाए । बेंगलोरका उमेश यादवले ३६ रन दिएर तीन र नवदीप सैनीले ३३ रन दिएर दुई विकेट लिए ।

त्यसअघि टस हारेर ब्याटिंग गरेको बेंग्लोरले निर्धारित २० ओभरमा ४ विकेट गुमाउदै २०२ रन बनायो । बेंग्लोरका ओपनर पार्थिव पटेलले ४३ एबी डिभिलियर्सले अविजित ८२ र र्माकस स्टोइनिसले पनि अविजित ४६ रन बनाए ।

एबी डिभिलियर्सले ८२ रन मात्र ४४ बलमा ३ चौंका र ७ छक्का प्रहार गर्दै बनाएका थिए । स्टोइनिसल ३४ बलमा २ चौंका र ३ छक्का प्रहार गर्दै २६ रन बनाए । पन्जाबका मोहम्मद शमीले ५३ रन दिएर एक विकेट लिए भने हर्डस विलजोइनले पनि ५१ रन दिएर एक विकेट लिए ।

डिभिलियर्सल फिल्डिंगमा पनि उस्तै प्रर्दशन गरे । उनले क्रिस गेल, डेविड मिलर र निकोलस पूरनलाई क्याच आउट गरे ।

यो जितसँगै बेंग्लोर अन्तिमको दोस्रो स्थान अर्थात ७ औँ स्थानमा पुगेको छ । बेंग्लोरको ११ खेलमा ४ जितका साथ ८ अंक छ । पन्जाब ११ खेलमा ५ जितेर १० अंक सहित पाचौँ स्थानमा छ ।

काठमाडौं । आठौं राष्टिय खेलकुद प्रतियोगिता सम्पन्न भएको छ । प्रदेश ५ मा दोस्रो पटक आयोजना भएको आठौं राष्टिय खेलकुद प्रतियोगिता बुधबार २०७७ साल फागुनमा गण्डकी प्रदेशमा निम्तो माग्दै आफ्नो यात्रा सम्पन्न गरेको हो । नबौ प्रतियोगिता गण्डकी प्रदेशमा हुने तय भएको छ ।

आठौं राष्टिय खेलकुद प्रतियोगितामा सबै भन्दा बढी स्वर्ण पदक नेपाल आर्मीलेले जितेको छ । नेपाल आर्मीले १४० स्वार्ण, ८२ रजत र ६७ काँस्य पदक जितेको छ । त्यस्तै नेपाल प्रहरीले ६२ स्वर्ण, ४९ रजत र ४६ काँस्य पदक जितेको छ ।

यस्तो छ आठौं राष्ट्रिय खेलकुद पदक तालिकाः

काठमाडौं । २०६३ बैशाख ११ गते, चरम महत्वकांक्षा र लहडका भरमा तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्र शाहले लिएको शासन–सत्ता जनबलका अगाडि ‘हार’ स्वीकार गर्दै जनतालाई नै फिर्ता गरेको दिन । त्यसयता हरेक वैशाख ११ गतेलाई लोकतन्त्र दिवस भनिन्छ । बसन्त विद्रोहको जगमा आएको लोकतन्त्रले व्यवस्था नै बदलेर मुलुकलाई संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रमा रुपान्तरण ग¥यो । र, मुलुक नयाँ संविधान हुँदै गणतन्त्र सुदृढिकरणको दिशामा छ ।

तत्कालीन विद्रोही माओवादी र संसदवादी सात राजनीतिक दलबीचको १२ बुँदे सहमतिको जगमा चलेको १९ दिने शान्तिपूर्ण आन्दोलनले अन्नतः २०६१ माघ १९ गते राजकीय सत्ता लिएका तत्कालिन राजा ज्ञानेन्द्र शाहलाई ‘जनताको नासो जनता’लाई नै फिर्ता गराउन बाध्य बनायो । तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्रले संसद पुनःस्थापनाको घोषणा गरेपछि त्यही संसदले युगान्तकारी राजनीतिक परिवर्तनको अगुवाई गर्दा यतिबेला मुलुक संघीय संरचनामार्फत गणतन्त्र सुदृढिकरणको चरणमा छ ।
परिवर्तनको श्रृंखलाः

• – २०६३ जेठ ४ः पुनःस्थापित संसद्द्वारा राजदरबारको अधिकार कटौती
• – २०६४ चैत २८ः पहिलो संविधानसभाको निर्वाचन
• – २०६५ जेठ १५ः संविधानसभाद्वारा गणतन्त्रको घोषणा
• – २०७० मंसिर ४ः दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचन
• – २०७२ असोज ३ः संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको संविधान जारी
• – २०७४ः स्थानीय, प्रदेश र प्रतिनिधिसभाको निर्वाचन

सविधान निमाण, समानुपातिक समावेसिता, धर्म निरपेक्षता, तीन तहका सरकार निर्माण तथा स्थिर सरकार गठन मुख्य उपलब्धि भय पनि सता र शतिmको आसतिले नेपाली राजनीति धमिलो बन्दै गएको भएको भएपनि अन्तत पछिल्लो अवसथामा ससदीय निवाचन माफतृ मुलुकले दुइतिहाईको स्थिर सरकार पाएको छ । राजनीतिक भागबण्डा, धनवान ब्यक्तिहरको राजनीतिमा सजिलै पहुँचले राजनीतिलाइ लोकतान्त्रिक गन कठिन भएको छ । स.सद र मन्त्री जस्ता पद समेत पैसावालाको पहुचमा रहने खालको बातावरणले जनअपेक्षा ससत रुपमा सम्बोधन हुन सकेको छैन ।

सार्वभौम र राजकीय सत्ता जनतामै स्थापित भएको दिनका रूपमा लोकतन्त्र दिवसको स्मरण गरिरहँदा संघीयता, धर्म निरपेक्षता, समानुपातिक–समावेशी प्रतिनिधित्व सुनिश्चित गरेको संविधान कार्यान्वयनको चरणमा छ । यो राजनीतिक दृष्टिले मुख्य उपलब्धि हो ।

रामचन्द पौडेल बरिष्ठ नेता नेपाली कांग्रेस, व्यवस्था परिवर्तनका संवाहक राजनीतिक दल र नेतृत्वको प्रबृत्ति परिवर्तन नहुनु, जन–आकांक्षा सम्बोधनमा उनीहरु प्रतिवद्ध नदेखिनु र अझै संविधानप्रति असन्तुष्टि बाँकी नै रहनुले लोकतन्त्र÷गणतन्त्रको संस्थागत सुदृढिकरणमा पूर्ण चित्त बुझाउने ठाउँ छैन ।

१३ वर्षको अवधिमा जुन गतिका साथ मुलुकले हरक्षेत्रमा गति लिनुपर्ने थियो त्यो नभए पनि संविधान कार्यान्वयनमा भएका निर्वाचनबाट आएको तीन तहको सरकार, गठबन्धन संस्कृतिको सुरुवात र स्पष्ट बहुमतसहितको स्थिर संघीय सरकारका कारण पछिल्लो समय भने जन–निराशा ‘संभव छ र हुन्छ’ भन्नेमा रुपान्तरण हुँदै गएको छ । सरकारले ‘समृद्ध नेपालः सुखी नेपाली’को नारा दिएर जनअभिमतको कदर गर्न त खोजेको त । तर, लोकतान्त्रिक संस्कृति निर्माण र समानताको व्यवहार विकास गर्नेतर्फ उसको ध्यान गएको छैन ।

मुख्य राजनीतिक दलले लोकतन्त्र÷गणतन्त्रको सुदृढिकरणमा सहकार्य, लोकतान्त्रिक संस्कृति निर्माणमा अगुवाई, असन्तुष्ट पक्षको आवाज सम्बोधन, अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धमा एकरुपता तथा समृद्धि र विकासका एजेण्डामा आधारभूत सहमति कायम गर्ने हो भने राजनीतिक संक्रमणको अन्त्यसँगै मुलुक नयाँ युगमा प्रवेश गर्ने छ । राजनीतिक स्वतन्त्रतासहित समतामुलक समाजको निर्माण नै लोकतन्त्र÷गणतन्त्रको मूल ध्येय थियो, हो ।

राजनीतिक परिवर्तन र लोकतन्त्र
केही समयान्तरमा ठूला–ठूला राजनीतिक घटना भएको इतिहास छ । हरेक राजनीतिक परिवर्तन जनताको बलमा मात्रै सम्भव भएको छ । तर जनताले प्रत्यक्ष परिवर्तनको अनुभूत गर्न सकिरहेका छैनन् ।

नेपालमा २००७ साल फागुन सात गते राणा शासनको अन्त्य भई प्रजातान्त्रिक युगको थालनी भयो । २००७ साल फागुन १७ गते आन्तरिक शासन विधान २००७ घोषणा भयो । उक्त घोषणामा जननिर्वाचित बैधानिक सभाले गणतन्त्रात्मक विधान तर्जुमा गर्ने उल्लेख थियो । संविधानसभाद्वारा नेपाली जनताले आफ्नो संविधान आफै लेख्न पाउनु पर्छ भन्ने माग २००७ साल देखि नै उठ्दै आएको हो । परिणामतः अहिले संविधानसभाबाट संविधान पनि बन्यो । गणतन्त्र पनि आयो । हिजो सत्ताविरुद्ध आन्दोलन गर्नेहरु नै सरकारमा छन् । तर, उनीहरुको काम आन्दोलनमा भनेको बेला जस्तो छैन ।

२०१७ सालानसंसद विघटन गरि तत्कालिन राजा महेन्द्रले प्रजातन्त्रको हत्या गर्दै पञ्चायती व्यवस्थाको थालनी गरे । २०१९ साल पुस १ गते पञ्चायती व्यवस्थामा आधारित संविधानको घोषणा भयो । राजा महेन्द्रले सुरू गरेको दलविहीन पञ्चायती व्यवस्थाको चौतर्फी विरोध २०३६ सालमा बहुदलीय व्यवस्थाको माग गर्दै राजनीतिक आन्दोलन चल्यो । २०३७ साल वैशाख २० गते नेपालमा बुदलिय व्यवस्था कि सुधारिएको पञ्चायती व्यवस्था भन्नेमा जनमत संग्रह भयो ।

परिणामले बहुदलीय प्रजातन्त्रको सट्टा दलविहीन पञ्चायती व्यवस्थालाई नै निरन्तरता दिने पक्षमा जनताको मत देखायो । जुन नेपाली नागरिकको भावनामाथिको खेलबाड थियो । लोकतान्त्रिक मनमाथि नेताहरुले लडिबुडी गरे । अहिलेको स्थिति पनि करिब उस्तै हो ।

२०४६ साल फागुन ७ देखि चैत्र २६ सम्म ३० वर्षे निरङ्कुश पञ्चायती तानाशाही शासनका विरुद्ध ऐतिहासिक जनआन्दोलन भयो । फलस्वरुप २०४६ साल चैत्र २६ गते निर्दलीय पञ्चायती व्यवस्थाको अन्त्य भई प्रजातन्त्रको पुनर्बहाली भयो । र मुलुकमा संवैधानिक राजतन्त्रात्मक बहुदलीय व्यवस्थाको सुरुवात भयो । २०५२ सालमा माओवादी नेतृत्वमा फागुन १ गते नयुद्ध सुरुभयो । २०५८ साल जेठ १९ गते दरबार हत्याकाण्डपछि राजा विरेन्द्रको बंश नाश भयो । त्यसपछि ज्ञानेन्द्र शाहले राज्य सम्हाले ।

२०६२ साल मंसिर ५ गते नेपालका प्रमुुख ५ राजनीतिक दल र तत्कालिन विद्रोही माओवादीबीच भारतको नयाँदिल्लीमा १२ बुँदे सहमति भयो । निरंकुश राजतन्त्रका विरुद्ध लोकतान्त्रिक गणतन्त्र स्थापनाका लागि देशभरिकै जनता सडकमा उत्रिए । २०६२ साल चैत्र २४ देखि २०६३ साल वैशाख ११ गते सम्म जनआन्दोलन जारी रह््यो । यहि दिन राजा ज्ञानेन्द्रले सार्वभौमसत्ता जनतामा रहेको घोषणा गरे । यसपछि संसद पुर्नस्थापना भयो । यही दिनलाई लोकतन्त्र दिवस भनेर मनाउन थालियो । तर, भाषण र कागजमा मात्रै लोकतन्त्र आएको, व्यवहारमा नआएको टिप्पणी भइरहेको छ ।

जनआन्दोलनकै बलमा व्यस्था बदलिएसँगै संविधानसभाबाट नयाँ संविधान जारी भएको छ । मुलुक संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र भएको छ । तर, सरकार र राजनीतिक दलले जनअपेक्षाअनुसार काम गरेका छैनन् । कतै, अहिलेको राजनीतिक नेतृत्व पनि तानाशाही बन्ने त होइन ? भन्ने शंका बढिरहेको छ ।

दोलखा । वर्षा र सहकालका देउता मानिने रातो मछिन्द्रनाथको रथयात्रा दोलखामा सुरु भएको छ । रातो मछिन्द्रनाथलाई स्थानीय नेवार समुदायले साक्षात भगवानको रुपमा समेत पूजा गर्ने गर्छन् । यो जात्रामा करुणा, लोककल्याणकारी र सहकालको देवता मछिन्द्रनाथको स्थानीय महिलाहरु दिनभर निराहार बसी पूजा गर्ने गर्दछन् ।

चैत पूर्णिमाको दिन रातो मछिन्द्रनाथलाई गुरुजुंले पानी र दुधले महास्नान गरी पूजा गरेर भोलिपल्ट डोकलुंगाटोलबाट बाजागाजा सहित पिङगलमा निर्माण गरिएको रथमा विधिपुर्वक विराजमान गराई द्धितीयादेखि रथ तान्न सुरु गर्ने परम्परा छ । पिङगलटोलबाट सुरु भएको रथजात्रा विभिन्न टोलको परिक्रमा गरि पुनः पिङगलटोलमा पु¥याइ त्यसको भोलिपल्ट रथबाट रातो मछिन्द्रनाथलाई निकाली विधिपूर्व पूजा गरेर दोलखाको मुलबाटो हुदै मन्दिरमा पु¥याई जात्रा सम्पन्न गर्ने गरिन्छ ।

टसिचाटोलबाट बुद्धस्तुपासम्मको रथयात्रा ६० डिग्री उकालोमा तान्नुपर्ने भएकोले कठिन तथा रमाइलो हुने गर्दछ । यो दिन रथयात्रा मध्यकै रमणिय हुने भएकोले उपत्यका लगायत विभिन्न स्थानबाट दशनार्थीहरुको भिड लाग्ने गर्दछ । त्यस्तै भोलिपल्ट त्यही आरालो बाटो हुँदै रथलाई दुंगलटोल पु¥याइन्छ ।

मछिन्द्रनाथको दोलखामा रथ यात्रा सुरु भएपछि पानी पर्ने धार्मिक विश्वास छ । नेपाल सम्वत् ६३९ वैशाखदेखि रातो मछिन्द्रनाथको रथ यात्रा सुरु भएको अनुमान गरिएको छ । तत्कालीन समयमा ललितपुरका पाटनका महागुरुदेव बज्राचार्यले बुंगमति स्थित रातो मछिन्द्रनाथको मूर्तिलाई दोलखाको ढोक लुंगा टोलमा ल्याई शास्त्रीय विधिपूर्वक मूर्ति स्थापना गरी रथमा राखी दोलखा बजार परिक्रमा गराएको उल्लेख छ ।

काभ्रे । दोस्रो जनआन्दोलनका क्रममा गोली लागेर घाइते भएका काभ्रेका मुकेश कायस्थ अझै ओछ्यानमा छन् । २७ चैत २०६२ मा सुरक्षाकर्मीको गोलीबाट १४ वर्षका मुकेश घाइते भएका थिए । गणतन्त्र स्थापनाका लागि ज्यानको बाजी लगाएर ०६२÷०६३ को जनआन्दोलनमा घाइते कायस्थको परिवारले भने अझै देशमा परिवर्तन आएको महशुस गर्न सकेको छैन ।

२६ चैत २०६२ मा बनेपा–४ का भीमसेन दाहाल सुरक्षाकर्मीको गोलीबाट पोखरामा मारिए । दाहालको मृत्युपछि काभ्रे झन आन्दोलित भयो । र, त्यही क्रममा चैत २७ गते सुरक्षकर्मीले चलाएको गोली लागेर मुकेश घाइते भए । सोही दिनदेखि ओछ्यानमा परेका मुकेश अहिलेसम्म उठ्न सकेका छैनन् । गोली लाग्दा १४ वर्षको मुकेश अहिले २८ वर्षका भए ।

मुकेशलाई जनताले ‘जिउँदो सहिद’को विशेषण दिएका छन् । तर, उनको पारिवारिक अवस्था भने निकै दयनीय छ । मुकेशका लागि सरकारले औषधी खर्च, एक जना अहेब र कुरुवाको ब्यवस्था गर्दै आए पनि एक बर्ष यता अहेबको सुविधा रोकिएको छ ।

समय बित्दै जाँदा राजनीतिक दल र सरकारले आन्दोलनको मर्म र भावना भुल्दै गएको बताउने मुकेशको परिवार आन्दोलन सफल बनाउन भूमिका खेल्नेलाई आझेल पार्न थालिएको गुनासो गर्छन ।

घरमै यसरी उपचार गर्न नसकिने भन्दै परिवारले मुकेशको नामबाट पुनःस्थापना केन्द्र खोलेर अन्य यस्तै विरामीको पनि उपचार गर्ने व्यवस्था गर्न माग गर्दै आएका छन् ।

• हरिशजङ्ग क्षेत्री

बाँके । गौरिका सिहले आठौँ राष्ट्रिय खेलकुद अन्तर्गत पौडीमा सहभागिता जनाएको सबै विधामा स्वर्ण पदक जित्दै आठौंमा सर्वाधिक स्वर्ण जित्ने खेलाडी बनेकी छिन् । प्रदेश ५ मा भइरहेको आठौँ अन्तर्गत अन्तिम दिन गौरिकाले ४ स्वर्ण थप्दै कूल १२ स्वर्ण पदक जितेकी हुन् ।

गौरिकाले १२ स्वर्ण पदक जितेसंगै ५औं राष्ट्रिय खेलकुद सर्वाधिक स्वर्ण जित्ने खेलाडी बनेकी कार्कीको रेकर्ड आठौंमा आएर गौरिकाले बराबर गरेकी हुन । उनी यस संस्करणमा सर्वाधिक गोल्ड जित्ने खेलाडी समेत बनिन्। नेपालगन्स स्थित सिग्नेट होटलको स्विमिङ पुलमा सञ्चालन भएको २२औँ राष्ट्रिय पौडीमा गौरिकाले पहिलो र दोस्रो दिन २–२ स्वर्ण जितेकी थिइन्। यस्तै तेस्रो दिनले उनले एक टिम इभेन्टसहित ४ स्वर्ण जितिन्।

अन्तिम दिन पनि उनले एक टिभ इभेन्टसहित ४ स्पर्धामा स्वर्ण जितेकी हुन् । राष्ट्रिय खेलकुदको एकै संस्करणमा सहभागिता जनाएको सबै इभेन्टमा स्वर्ण जित्दै गौरिकाले गोल्डेन छवि कायम गरिन्। बेलायतमा आफ्नो बुबा–आमासँग बस्दै आएकी गौरिकाले विभागीय टोली त्रिभुवन आर्मीको प्रतिनिधित्व गर्दै आठौँ राष्ट्रिय खेलकुदमा सहभागिता जनाएकी हुन् ।

गौरिकाले अन्तिम दिन २०० मिटर इन्डिभिजुएल मिड्ने, ५० मिटर फ्रिस्टायल, १०० मिटर ब्याकस्ट्रोक र चार गुणा १०० मिटर फ्रिस्टायल रिलेमा स्वर्ण थपेकी हुन्। उनले बुधवार प्रतिस्पर्धा गरेको तीनवटै व्यक्तिगत स्पर्धामा सुधार गर्दै नयाँ कीर्तिमान बनाएकी हुन ।

गौरिकाले स्वर्ण जितेको इभेन्ट र टाइमिङ

१. ८०० मिटर फ्रिस्टायलः ९ मिनेट ३९ दशमलव २२ सेकेण्ड

२. ५० मिटर ब्याकस्ट्रोकः ३० दशमलव ८५ सेकेण्ड कीर्तिमान

३. ४०० मिटर फ्रिस्टायलः ४ मिनेंट ४४ दशमलव ८१ सेकेण्ड

४. १०० मिटर फ्रिस्टायलः ५९ दशमलव ६२ सेकेण्ड कीर्तिमान

५. १०० मिटर बटरफ्लाईः १ मिनेट ०७ दशमलव ९७ सेकेण्ड

६. २०० मिटर ब्याकस्ट्रोकः २ मिनेट ४१ दशमलव २५ सेकेण्ड

७. २०० मिटर फ्रिस्टायलः २ मिनेट ०९।१९ सेकेण्ड

८. ४ गुणा १०० मिटर मिड्ले रिलेः ४ मिनेट ५१ दशमलव ८९ सेकेण्ड

९. २ सय मिटर मिड्ले रिलेः २ मिनेट ३२ सेकेन्ड

१०. ५० मिटर फ्रिस्टायलः २७ दशमलव ५९ सेकेन्ड

११. १ सय मिटर फ्रिस्टायलः१ मिनेट ७ दशमलव ७७ सेकेन्ड

१२. ४ गुणा सय फ्रिस्टायल रिलेमाः ४ मिनेट २१ दशमलव ४१ मिटरमा उनले स्वर्ण जितेकी हुन ।

काठमाडौं । उद्योगी व्यवसायीहरुले आगामी वर्ष ब्याजदर र दोहोरो कर नीतिका विषयमा विषेश व्यवस्था सहित बजेट आउनुपर्ने बताएका छन् । ब्याजदर उच्च हुँदा उत्पादन प्रभावित भएको उल्लेख गर्दै व्यवसायीहरुले बजेट मार्फत नीतिगत सुधार गर्नुपर्ने बताएका हुन् ।

उद्योगी व्यवसायीहरुले सरकारले बजेट मार्फत अफुहरुले भोग्दै आएका समस्याको समाधान दिनुपर्ने माग गरेका छन् । बुधबार काठमाडौंमा नेपाल राष्ट्र बैंकले गरेको आगामी आर्थिक वर्षको पूर्ब बजेटकालीन छलफलमा ब्याजदर, दोहोरो कर नीति, अयात निर्यातमा झण्झटिलो बैंकिङ व्यवस्था लायतका विषयले उत्पादन प्रभावित भएको बताउँदै बजेट मार्फत समाधान गर्नुपर्नेमा जोड दिए । उनीहरुले आर्थिक गतिविधि बढाउने खालको बजेट ल्याउनुपर्ने र बैज्ञानीक एवं प्रतिस्प्रधि कर प्रणाली अपनाउन समेत सुझाव दिएका छन् ।

उद्योगीहरुले मुद्रा बजारमा देखिएको लामो समय सम्मको समस्याको चापमा आफुहरु परेको बताए । त्यसलाई समाधान गर्न बजेट अथवा मौद्रिक नीति मार्फत सम्बोधन गर्नुपर्ने बताए । उद्योगीले सरकारका कतिपय नीतिका कारण आफुहरु अप्ठेरोमा परेको बताउँदै उद्योगीहरुलाई बैंकहरुले पनि दुख दिने गरेको उल्लेख गरे ।

बैंकर्सहरुले पनि आफुहरु करका कारण मारमा परेको बताएका छन् । यसले बैंकको नाफामा असर पारेको र यसले गर्दा उद्योग व्यवसायमा पनि असर पारेको बताए । त्यसैले बजेट मार्फत करका विषयहरु स्पस्ट पार्नुपर्ने बताए ।

सरकारले बजेट बनाउने तर खर्च गर्न नसक्ने अवस्थाले पनि उद्योग व्यवसायहरु प्रभावित भएको उद्योगीहरुको तर्क छ । चालु खर्च कम हुँदा बैंकिङ प्रणालीमा समस्या आएको र त्यसको सिधा असर ब्याजदर तथा कर्जा प्रवाहमा परेकोले उत्पादन प्रभावित भएको तर्क उद्योगीहरुको थियो ।

काठमाडौं । वेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिम्भ बीआरआई अन्तर्गतका परियोजनामा नेपालले ९ वटा सूची तयार पारेको छ । बुधबारबाट राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको चीन भ्रमणले बीआरआईमा नेपालको बलियो उपस्थिति हुने सरकारी दाबी छ । तर, मंगलबारसम्म पनि नेपालले तयार पारेका सूचीमा चीनसँग छलफल हुन बाँकी नै रहेको बताइन्छ ।

परराष्ट्रमन्त्रालयका अधिकारीहरुका अनुसार समयको अभाव र पर्याप्त गृहकार्यमा बीआरआई अन्तर्गत नेपालले तयार पारेको सूचीबाट दुई वटा योजना हट्न सक्नेछ । तर पनि चीनसँगको छलफललाई निरन्तरता दिंदै अन्तिम समयसम्म नेपाली प्रस्तावमा समझदारी गराउने सरकारले प्रयास जारी राख्ने बताएको छ । त्यसमध्ये सम्झौता भइसकेका परियोजना समेत पर्ने छन् ।

सरकारले तयार पारेका ९ विषयः

• –रसुवागढी–काठमाडौं सडकको स्तरोन्नती
• –किमान्थांका–हिले सडक निर्माण
• –दिपायलदेखि दक्षिण चिनियाँ सीमासम्मको सडक
• –टोखा–विदुर सडक
• –गल्छी–रसुवागढी–केरुङ ४०० केभी ट्रान्समिसन लाइन
• –केरुङ–काठमाडौं रेल मार्ग
• –तमोर जलविद्युत परियोजना (७६२ मेगावाट)
• –फुकोट कर्णाली जलविद्युत परियोजना (४२६ मेगावाट)
• –मदनभण्डारी पोलिटेक्निक इन्स्टिच्यूट

यी परियोजनाहरु मध्ये अधिकांश अध्ययन र निर्माणको तयारीमा छन् । नेपालले सन् २०१७ मा हस्ताक्षर गरेपछि सरकारले बीआरआई अन्तर्गत परियोजना प्रस्ताव गर्नका लागि दुई वटा समिति बनाएको थियो । परराष्ट्र सचिव र अर्थ सचिवको नेतृत्वमा समिति गठन भएका थिए । यी समितिले ३५ वटा परियोजनाको सूची तयार पारेको थियो ।

चीनको पछिल्लो आग्रहमा ९ वटामा झारिएको हो । चीनले ‘वन डिजिट’ अर्थात एक अंकमा परियोजनाको सूची तयार पार्न आग्रह गरेपछि सरकारले यो तयारी गरेको हो । चीनसँग कति परियोजनामा अनुदान लिने र कतिमा ऋण लिने भन्ने विषयमा निक्र्योल गर्न बाँकी रहेको परराष्ट्रविद्हरुले बताएका छन् ।

काठमाडौं । नर्सहरुले मानव प्रत्यारोपण केन्द्रमा ताला लगाएपछि अस्पतालको सेवा ठप्प भएको छ । सेवा ठप्प भएपछि विरामीहरु मारमा परेका छन् ।

आन्दोलनरत नर्सहरुले उनीहरुको सेवासुविधाबारे ८ बुँदे माग राख्दै मानव अंग प्रत्यारोपण केन्द्रमा ताला लगाएको हो । उनीहरुले इमर्जेन्सी र आईसीयू मात्र सञ्चालन गर्न दिएको छ भने अरु सबै सेवा ठप्प पारेको छ ।

कालोपट्टी बाँधेर काम गर्दै आएका नर्सहरुको मागलाई बेवस्त गरपछि ताला लगाउनु परेको बताइएको छ । नर्सहरुको माग पुरा नगरेसम्म उनीहरु आन्दोलन गरिरहने जनाएको छ ।

पर्सा । अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले वीरगन्जको नारायणी अस्पतालमा छापा मारेको छ । १३ गुणा बढी मूल्यमा केमिकल्स खरिद, महंगो किलिया मेसिन सुटुक्क साटिएको, पुरानो मितिमा कागजात मिलाएको, बिनाप्रतिस्पर्धा करिब चार दर्जनलाई दैनिक ज्यालादारीमा नियुक्ति गरेको समाचार प्रकाशित भएपछि हेटौंडास्थित अख्यितारको टोलीले आज छापा मारेको हो ।

अख्तियारका देवकुमार राई नेतृत्वको टोलीले करिब साढे ५ घन्टा अस्पतालको निमित्त मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट डा. एनामुल हक, स्टोरका दामोदर अधिकारी, प्रयोगशालाका हिराबाबु पाण्डे, सचिन्द्र यादव, फार्मेसीका विजय यादवलगायत अन्य कर्मचारीसँग बयान लिएको थियो । अख्तियारका अनुसार केमिकल्स खरिदको कागजातको प्रतिलिपि अनुसन्धानका लागि लगिएको छ ।

पुरानो मितिमा खरिद र टिप्पणी आदेश बनाएको कागजातसमेत परीक्षणका लागि लगिएको छ । बताइएअनुसार पूर्वफार्मेसी प्रमुख विजय यादवले मेडिकल सुपरिटेन्डेन्टले दबाब दिएर गत असोज महिनाको मिति राखेर दुई साता अगाडि कागजातमा हस्ताक्षर गराएको लिखित बयान दिएका छन् ।

पोषण तत्व
सिस्नोमा फलाम आइरन, पोटासियम, क्याल्सियम, भिटामिन ए, सी र डी जस्ता पौष्टिक तत्व प्रचुर मात्रामा पाइन्छ । यद्यपि, चेतनाको अभावका कारण गाउँघरमा अधिकांशले सिस्नो खाँदैनन् ।

औषधीय गुण
– सिस्नोमा पाइने फलामले महिलामा रक्तअल्पता र कमजोरी हुनबाट जोगाउँछ ।
– कपाल झर्ने समस्या र डन्डिफोर, दादलगायत छालाका रोग निर्मूल पार्नसमेत सिस्नो उपयोगी हुन्छ ।
– पाचन प्रणाली मजबुत बनाउन सहयोग गर्दछ । साथै, अपचको समस्या समाधान गर्छ ।
– हाडजोर्नी दुख्ने वा बाथको समस्या भएका मानिसले सिस्नोको झोल खाएमा राहत मिल्छ ।
– सिस्नो नियमित सेवन गर्दा मधुमेह र मुटुरोगबाट बच्न सकिन्छ ।
– यसले डिएनए क्षयीकरण हुनबाट बचाउनुका साथै नयाँ कोष निर्माणमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्छ ।
(एजेन्सीको सहयोगमा )

• इर्फान अलि

वीरगन्ज । वीरगञ्जस्थित नारायणी अस्पालमा अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगको टोलीले छापा मारेको छ । बुधबार बिहान १० बजेको समयमा हेटौँडास्थित क्षेत्रीय कार्यालयबाट सूचना अधिकारी देवकुमार राईको नेतृत्वमा आएको टोलीले अस्पतालमा छापा मारेको हो ।

अस्पतालमा भएको भ्रष्टाचारबारे एक सातादेखि सञ्चारमाध्यममा समाचार आएपछि अख्तियारको टोली छापा मार्न पुगेको हो । छापा मार्ने क्रममा अख्तियारको टोलीले अस्पतालका मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट एनामुल हकसँग सोधपुछ गरिरहेको छ ।

अख्तियारको टोली अढाई घण्टादेखि अस्पताल प्रशासनमै रहेर भ्रष्टाचारबारे सोधपुछ गरिरहेको छ । मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट हकमाथि सामान खरिदमा भ्रष्टाचार गरेको आरोप लागेको थियो । अख्तियारको टोलीले अस्पतालको कागजपत्र पनि नियन्त्रणमा लिएको छ ।

सप्लायर्सले सस्तोमा ठेक्का सकार गरेको अवस्थामा नारायणी अस्पताल प्रशासनले हाइड्रोजन परअक्साइड करिब १३ गुणा भन्दा बढी मूल्यमा किनेको कुरा सार्वजनिक भएको थियो । चालु आर्थिक वर्ष २०७५र०७६ लाई चाहिने उक्त औषधि महेश मेडिसिन सप्लायर्सले ६५ रुपैयाँमा आपूर्ति गर्ने ठेक्का सकारेको थियो । तर अस्पतालको स्टोर शाखाले ९ सय ४ रुपैयाँमा बजारबाट खरिद गरेको रहस्य सञ्चारमाध्यमले खोलेका थिए ।

जोहानसबर्ग । दक्षिण अफ्रिकाको पूर्वी क्षेत्रमा आएको बाढीमा परी कम्तीमा ५१ जनाको मृत्यु भएपछि राष्ट्रपति सिरिल रामाफोसाले स्थलगत अवलोकन गरेका छन् । दक्षिण अफ्रिकामा हालका दिनहरुका भारी वर्षाले सताएको र सोही कारण गत हप्ताबाट दक्षिण र पूर्वी भागहरु प्रभावित भएका छन् ।

लिबिया र सुडानमा जारी द्वन्द्वको विषयमा इजिप्टमा भएको सम्मेलनबाट फर्किनु भएका रामाफोसाले यस बाढीबाट ज्यान गुमाएका परिवार र समुदायप्रति दुःख प्रकट गर्दै सरकारले पूर्ण सहयोग गर्ने बताए । यस बाढीबाट प्रभावित परिवारलाई सहयोग गर्न राष्ट्रपतिले सबैसँग आह्वान गर्नुभयो । यस बाढी र पहिरोमा परी मङ्गलबारसम्म ३३ जनाको मृत्यु भएको थियो । तर पहिरोमा पुरिएका व्यक्तिलाई निकाल्ने क्रममा सो सङ्ख्या ५१ पुगेको बताइएको छ ।

यस बाढीका कारण भवनहरु भत्किएका र विद्युत प्रशारण लाइनमा पनि समस्या आएको छ । सहयोग, उद्धारलगायत बाढी प्रभावित व्यक्तिहरुलाई सुरक्षित स्थानमा सार्नका लागि दक्षिण अफ्रिकी सेनालाई परिचालन गरिएको छ ।

काठमाडौं । श्रीलंकामा आइतबार भएको वम विस्फोटको जिम्मा इस्लामिक स्टेटले (आइएस)ले लिएको छ ।

घटनाको तीन दिनपछि आफ्नो समाचार निकाय ‘अमाक’मार्फत आक्रमणको जिम्मेवारी लिएको हो । आईतबार विभिन्न चर्च र होटेलहरूमा भएका हमलाहरूमा मारिनेको संख्या ३ सय २१ पुगेको र झण्डै पाँचसय जना घाइते भएका प्रहरीले जनाएको छ ।

अमेरिकी गठबन्धनका नागरिक र श्रीलंकाका इसाईहरुलाई आफ्ना लडाकुहरुले निशाना बनाएको जिकिर गरेको छ । यद्यपि श्रीलङ्काली सरकारले ती विस्फोटहरूका लागि स्थानीय इस्लामिस्ट समूह न्याशनल तौहिद जमातलाई दोषी ठहर्याएको छ ।

राष्ट्रिय शोककामाझ बम हमलामा ज्यान गुमाएकाको सामुहिक अन्तिम संस्कार गरिएको छ । त्यसक्रममा पुरै मुलुकमा तीन मिनेटको मौनधारण गरिएको थियो । थप हमला हुनबाट रोक्न घोषणा गरिएको संकटकाललाई निरन्तरता दिइएको छ ।

काठमाडौं । श्रीलंकामा आइतबारको बम विस्फोटमा परि ज्यान गुमाउनेहरुको सामुहिक अन्त्येष्टि गरिएको छ । राष्ट्रिय शोककामाझे बम हमलामा ज्यान गुमाएकाको सामुहिक अन्तिम संस्कार गरिएको हो ।

त्यसक्रममा पुरै मुलुकमा तीन मिनेटको मौनधारण गरिकाठएको थियो । थप हमला हुनबाट रोक्न घोषणा गरिएको संकटकाललाई निरन्तरता दिइएको छ । विभिन्न चर्च र होटेलहरूमा भएका हमलाहरूमा मारिनेको संख्या ३ सय २१ पुगेको र झण्डै पाँचसय जना घाइते भएका प्रहरीले जनाएको छ ।

इस्लामिक स्टेटले घटनाको तीन दिनपछि आफ्नो समाचार निकाय ‘अमाक’मार्फत उक्त आक्रमणको जिम्मेदारी दाबी गरेको छ । उसले अमेरिकी गठबन्धनका नागरिक र श्रीलंकाका इसाईहरुलाई आफ्ना लडाकुहरुले निशाना बनाएको जिकिर गरेको छ ।

इस्लामिक स्टेटले कुनै पनि घटनामा आफ्नो संलग्नता भए तत्काल जिम्मेदारी लिएर आफ्नो समाचार निकायमा तस्वीर सार्वजनिक गर्ने गर्दथ्यो तर यसपटक भने उसले त्यसो गरेको छैन । यद्यपि श्रीलङ्काली सरकारले ती विस्फोटहरूका लागि स्थानीय इस्लामिस्ट समूह न्याशनल तौहिद जमातलाई दोषी ठहर्याएको छ ।

उक्त हमलाको सम्बन्धमा प्रहरीले हालसम्म ४० जना सन्दिग्धहरूलाई गिरफ्तार गरेको छ । गिरफ्तारीमा परेकाहरूमा एकजना सिरियाली नागरिक पनि छन् जसलाई स्थानीय सन्दिग्धहरूलाई केरकार गरेपछि पक्राउ गरिएको थियो ।

एजेन्सी । फिलिपिन्सको प्रमुख टापु लुजोनमा शक्तिशाली भूकम्प गएकाे छ । उक्त भूकम्पमा परी कम्तीमा ११ जनाको मृत्यु भएको अन्तराष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरुले जनाएको छ ।

फिलिपिन्सको भूकम्पमापन केन्द्रका अनुसार स्थानीय समय दिउँसो ५ बजेर ११ मिनेटमा ६.१ म्याग्निट्युडको भूकम्प गएको हो। प्यासाफिक सुनामी सेन्टरले भूकम्प ७.२ रेक्टर स्केलको रहेकाे जनाएकाे छ ।

भूकम्पले एउटा विमानस्थलमा ठूलो क्षति र कम्तीमा दुईवटा भवन ध्वस्त भएकाे जनाइएकाे छ ।
भूकम्पबाट भएको जनधनको क्षतिबारे वस्तृत विवरण नआए पनि भत्किएकाले ठूलै क्षति भएको हुनसक्ने अनुमान गरिएको छ ।

त्यसको चौबिस घण्टा नबित्दै भिसायास क्षेत्रमा ६.४ म्याग्निट्युडको अर्को भूकम्प गएको छ।भूकम्पले टक्लोबन शहर, लेते टापु र काटबलोगन शहरमा ठूलो क्षती भएको अन्तराष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरुले जनाएको छ । त्यहाँ भएका मानवीय क्षतिबारे स्पष्ट नभएको जनाइएको छ ।

राजधानी मनिलादेखि उत्तर-पश्चिममा पर्ने पाम्पङ्गा प्रान्तमा पहिलो भूकम्पका कारण एउटा भवन भत्किँदा भग्नावशेषभित्र दर्जनौँ मानिस फसेको हुन सक्ने अधिकारीहरूले बताएका छन्।